НИКОС КАЗАНДЗАКИС (ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ. 1883-1957)
Прозаик, поэт и драматург. Родился в городе Гераклионе на острове Крите в семье землевладельца. В 1902 г. поступил на юридический факультет Афинского университета, который закончил с отличием в 1906 г. Литературная деятельность Казандзакиса началась с драмы «Рассветает», поставленной в 1907 г. на сцене театра «Афинеон», и новеллы «Змея и лилия». Последующие годы он проводит в Париже, некоторое время путешествует по Италии, а в 1910 г. переезжает в Афины и издает там ряд своих книг.
С 1911 г. Казандзакис много времени отдает переводам на новогреческий язык произведений западноевропейских историков, философов и литературоведов.
В начале 20-х гг. он задумывает ряд философских трагедий в стихах и среди них — «Будду», «Одиссею», «Христа». В эти же годы Казандзакис изучает русский язык, а в 1925—1926 гг. несколько месяцев проводит в Советском Союзе в качестве специального корреспондента афинской газеты «Элефтерос логос». В 1927 г. он снова посетил СССР. В 1930 г. выходит его «История русской литературы». В эти же годы писатель занимается и переводами классиков мировой литературы. В 1930 г. опубликованы его переводы «Божественной комедии» Данте, «Фауста» Гёте, «Отелло» Шекспира.
В период немецкой оккупации (1941—1944) Казандзакис живет на острове Эгина, где заканчивает трагедию «Янцзы» («Будда»), начинает роман о Зорбе, совместно с филологом Какридисог переводит «Илиаду», пишет трагедии «Каподистриас», «Константин Палеолог" Героическая борьба греческого народа против фашизма оказала большое влияние на творчество писателя. Именно в эти годы он переходит от трагедии к роману и создает свои лучшие произведения — романы «Христа распинают вновь», «Капитан Михалис». В 1946 г. Казандзакис уехал в Западную Европу и здесь, в основном во Франции, временами в Западной Германии, провел последнее десятилетие жизни.
В 1956 г. по решению Всемирного Совета Мира Казандзакис был награжден Международной премией мира. Самым большим по объему произведением Казандзакиса является «Одиссея» — эпопея, над которой он работал с перерывами в течение пятнадцати лет. Но мировую славу принесли Казандзакису романы, написанные в последнее десятилетие его жизни. Герои произведений Казандзакиса — люди сильные, наделенные титанической энергией и необычайными способностями, всегда готовые пожертвовать собой ради свободы и счастья своего народа.
Νίκος Καζαντζάκης (1883-1957)
Γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης, στις 18 Φεβρουαρίου του 1883. Τις εγκύκλιες σπουδές του έκανε στην ιδιαίτερη πατρίδα του και στη Νάξο, όπου κατά τη διετία 1897-1899 είχε καταφύγει η οικογένειά του, λόγω της κρητικής εξέγερσης εναντίον των τουρκικών δυνάμεων κατοχής. Το 1902 ήρθε στην Αθήνα και άρχισε να φοιτά στη Νομική Σχολή. Πήρε το δίπλωμά του το 1906 και τον ίδιο χρόνο αρχίζει ουσιαστικά η σταδιοδρομία του στα γράμματα και στη σκέψη. Συνεργασίες με το περιοδικό Πινακοθήκη και την εφημερίδα "Ακρόπολις", όπου δημοσιεύει χρονογραφήματα με το ψευδώνυμο Ακρίτας. Το 1906 δημοσιεύεται και το πρώτο βιβλίο του, Όφις και κρίνο, με το ψευδώνυμο Κάρμα Νιρβαμή. Από το 1907 ως το 1909 είναι εγκατεστημένος στο Παρίσι για ανώτερες σπουδές στα νομικά. Παράλληλα παρακολουθεί μαθήματα του Ανρί Μπερξόν, από τον οποίο και επηρεάστηκε βαθύτατα. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα δημοσιεύει σε συνέχειες (30 Αυγ. 1909 - 7 Φεβρ. 1910), στο περιοδικό Νουμάς, το μυθιστόρημα Σπασμένες ψυχές. Ακόμα, κριτικά μελετήματα στα περιοδικά Νέα Ζωή Αλεξάνδρειας και Παναθήναια. Στο Ηράκλειο εκδίδεται η διατριβή του επί υφηγεσία Ο Φρειδερίκος Νίτσε εν τη Φιλοσοφία του Δικαίου και της Πολιτείας. Το 1910 έρχεται να εγκατασταθεί στην Αθήνα, μαζί με τη Γαλάτεια Αλεξίου (1881-1962)· παίρνει μέρος στην κίνηση για την ίδρυση του Εκπαιδευτικού Ομίλου. Μεταφράζει Νίτσε, Μπερξόν, Δαρβίνο, Ου. Τζέημς, Μπίχνερ, Πλάτωνα. Το 1914, μέσω των δραστηριοτήτων του Εκπαιδευτικού Ομίλου γνωρίζεται με τον Άγγελο Σικελιανό· για ενάμιση μήνα ταξιδεύουν στα μοναστήρια του Αγίου Όρους. Προσπαθεί να ασχοληθεί βιοποριστικά με μεταλλευτικές επιχειρήσεις για ένα μήνα στην Πράστοβα της Μάνης, μαζί με τον μεταλλωρύχο Γιώργη Ζορμπά.
[...] Τον επόμενο χρόνο ταξιδεύει στη Σοβιετική Ένωση, ως απεσταλμένος της εφημ. "Ελεύθερος Λόγος", και στη συνέχεια αλλεπάλληλα ταξίδια στη Σοβιετική Ένωση, στην Ισπανία, στην Ιταλία, στην Αίγυπτο και στο Σινά, ως ανταποκριτής των εφημ. "Ελεύθερος Τύπος" και "Η Καθημερινή". Το 1928, μαζί με τον ελληνορουμάνο πεζογράφο Παναΐτ Ιστράτι, τον οποίο είχε γνωρίσει τον προηγούμενο χρόνο στη Σοβιετική Ένωση, μιλούν σε συγκέντρωση, στο θέατρο "Αλάμπρα", για την πορεία και τις επιτεύξεις της σοσιαλιστικής επανάστασης στη Ρωσία. Οργανωτής της συγκέντρωσης ο Δημήτρης Γληνός. Ακολουθεί δικαστική δίωξη ομιλητών και οργανωτή. Στο διάστημα 1929-1933 συνεχή ταξίδια στη Γερμανία, στη Γαλλία, στην Ισπανία. Μεταφράζει έμμετρα τη Θεία Κωμωδία του Δάντη (1931) και γράφει ένα μεγάλο μέρος των ωδών που αργότερα θα ενσωματωθούν στις Τερτσίνες (1960). Από το 1933 ως το 1944 εγκαθίσταται μόνιμα στην Αίγινα, αν και οι απουσίες του είναι συχνές: ταξίδι στην Ιαπωνία και Κίνα (1935) και δημοσίευση των εντυπώσεών του στην εφημ. "Ακρόπολις" (1938)· ταξίδι στην Αγγλία (1939) και δημοσίευση των εντυπώσεών του σε βιβλίο (1941). Το ίδιο διάστημα πλήθος κειμένων· μεταφράσεις Ισπανών λυρικών στο περιοδικό Κύκλος (1933), γαλλική έκδοση του μυθιστορήματος Toda-Raba, με το ψευδώνυμο Νικολάι Καζάν• έκδοση του μυθιστορήματος Ο βραχόκηπος στην Ολλανδία και στη Χιλή• δημοσίευση στην εφημερίδα "Η Καθημερινή" του πρώτου μέρους του Φάουστ του Γκαίτε• έκδοση της Θείας Κωμωδίας. Το 1942 εκφράζει την επιθυμία να πάρει μέρος στην αντίσταση. Αρχίζει τον ίδιο χρόνο να συνεργάζεται με τον Ι. Κακριδή για τη μετάφραση της Ιλιάδας. Γράφει τα θεατρικά του, Καποδίστριας και Κωνσταντίνος Παλαιολόγος.
Το 1945 ενεργότερη συμμετοχή του στα πολιτικά πράγματα. Πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Εργατικής Ένωσης. ονομάζεται υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου (26 Νοεμ. 1945 - 11 Ιαν. 1946) στην κυβέρνηση του Θ. Σοφούλη. Προβάλλεται η υποψηφιότητά του ως Ακαδημαϊκού αλλά τελικά δεν εκλέγεται. Επίσης, ναρκοθετείται από πολιτικούς συντηρητικούς κύκλους η υποψηφιότητά του, όπως και του Άγγ. Σικελιανού, για το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. [...] Αρχίζει μια ιδιαίτερα παραγωγική περίοδος, η τελευταία της ζωής του: γράφει την τραγωδία Σόδομα και Γόμορρα, το μυθιστόρημα Ο Χριστός ξανασταυρώνεται, τις τραγωδίες Χριστόφορος Κολόμβος και Θησέας (1948-1949). Το 1953 τελειώνει το μυθιστόρημα Ο τελευταίος πειρασμός και η Εκκλησία ζητά τον διωγμό του συγγραφέα, αν και δεν έχει ακόμα κυκλοφορήσει το βιβλίο. Επίσης, το Βατικανό εγγράφει το βιβλίο στον πίνακα (Index) των απαγορευμένων αναγνωσμάτων.
Στις αρχές του 1954 δημοσιεύεται στη Γαλλία το μυθιστόρημά του Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά, το οποίο και βραβεύεται με τη διάκριση του καλύτερου ξένου βιβλίου της χρονιάς. [...] Αποφασίζει να ταξιδέψει για δεύτερη φορά στην Κίνα, μέσω Πράγας και Μόσχας. Επιστρέφει, με ιδιαίτερα κλονισμένη την υγεία του, και νοσηλεύεται στην Κοπεγχάγη και στο Φράιμπουργκ, όπου και πεθαίνει στις 26 Οκτ. 1957.